Ang hindi ko makakalimutan sa buhay ko ay ang panahong iniwan ako ng taong mahal ko, sa oras na pinaka-kailangan ko siya. May maliit akong negosyo na minsan kumikita, minsan halos wala. Lahat ng kinikita ko, inuuna ko para sa anak namin ni Carlo. Hindi kami kasal, pero may dalawang taong gulang kaming anak—at siya ang mundo ko.
Noong una, parang maayos ang lahat. Lagi niyang sinasabi: “Kahit hindi tayo kasal, aalagaan kita at si baby.” Sa mga salita niya, naniwala ako. Kumapit ako sa pangako niyang hindi niya kami pababayaan. Pero dumating ang sunod-sunod na bayarin. Bumagsak ang benta. Wala kaming ipon, at kinapos kami.
Dahil sa kagipitan, nanghiram ako ng pera. Isang beses lang sa simula, pero kinailangan kong umutang ulit para mabayaran ang naunang utang. Hanggang sa tuluyan akong lumubog. Tumaas ang interes, at napilitan akong isipin: “Basta makatawid lang ngayon, bahala na bukas.” Pero dumating ang araw na mas malaki na ang utang ko kaysa sa kinikita ko.
Araw-araw, may kumakatok, may tumatawag, may naniningil. Hindi ako mapakali tuwing gabi dahil alam kong kinabukasan, may panibagong laban na naman. Ramdam ko ang takot at kaba sa dibdib ko. Hanggang isang araw, dumating si Carlo at sinabi sa akin: “Anak natin lang ang obligasyon ko. Hindi ko kasalanan na lumubog ka sa utang.” Pagkasabi niya noon, umalis siya. Umuwi siya sa nanay niya at iniwan kami ng anak ko.
Para akong gumuho. Hindi lang dahil iniwan ako, kundi dahil sa oras ng pinaka-lubog ako, mas pinili niyang tumalikod. Masakit isipin na sa lahat ng pangakong binitawan niya, ganoon lang pala ang magiging wakas. Naiwan ako, kasama ang anak ko, bitbit ang lahat ng utang at problema. Ramdam ko ang bigat ng mundo na parang ayaw na akong huminga.
Pero kahit masakit, kahit mahirap, napaisip ako: Hindi ako puwedeng sumuko. May anak ako na umaasa sa akin. May maliit akong negosyo—kahit mahina, puwede ko pa ring buhayin. Kahit ilang ulit akong matumba, kailangan kong bumangon. Hindi dahil para sa sarili ko lang, kundi dahil sa anak kong walang kamalay-malay.
Hanggang ngayon, dala ko pa rin ang sakit ng iniwan niya ako. Pero natutunan kong kahit mawala ang taong akala mo’y sandigan mo, kaya mo pa ring tumayo mag-isa. Masakit mawalan, pero mas masakit kung hindi ka babangon para sa anak mo. Kaya kahit gaano kabigat ang mundo, pipiliin ko pa ring lumaban.
