May mga lihim na kahit gaano mo pilit itago, pilit pa ring bumabalik. Hindi dahil gusto mong maalala, kundi dahil may bahagi pa ring hindi buo sa sarili mo. Ganiyan ang pakiramdam ko—dalawampung taong gulang lang ako noon nang mangyari ang isang bagay na hanggang ngayon ay parang multo sa aking konsensya.
Bata pa ako, emosyonal, at wasak ang puso dahil sa boyfriend kong hindi ko maintindihan. Gulong-gulo ang isip ko noon. Kaya lumapit ako sa taong sa tingin ko ay makakatulong—ang pari sa aming parokya. Mabait siya, matalino, at para bang kaya niyang pasayahin ang kahit sinong nalulungkot. Sa kanya ako nagsimulang mag-open ng mga problema ko sa buhay, sa pamilya, sa pag-ibig.
Hindi ko rin namalayan, unti-unti ko na ring binuksan ang puso ko. Sa bawat pag-uusap namin, sa bawat payo niya, doon nagsimulang mabuo ang isang damdaming hindi dapat. Nahulog ako. At mas masakit aminin—nahulog din siya.
Isang gabi lang nangyari ang hindi dapat. At pagkatapos noon, agad naming naisip: Mali. Pareho naming na-realize na hindi iyon tama—hindi lang sa mata ng Diyos, kundi pati sa mata ng lipunan. Hindi namin inulit. Hindi na rin kami muling nagkita. Siya na rin ang nagsabing huwag na kaming magkita ulit, para tapusin ang lahat.
Lumipas ang maraming taon. Nakahanap ako ng bagong pag-ibig at nag-asawa. Hindi ko itinago ang nangyari—aminado ako sa naging pagkakamali ko. Sinabi ko sa asawa ko ang totoo. At sa kabutihang-palad, tinanggap niya ako nang buo. Mahal pa rin niya ako kahit may masakit akong nakaraan.
Pero bakit nga ba hanggang ngayon, may kirot pa rin? Bakit may sumbat pa rin ang loob ko kahit matagal ko nang pinagsisihan? Araw-araw, kahit pa masaya ang pamilya ko, may mga gabi pa ring hindi ako mapakali. Minsan, naiisip ko: Pinatawad na kaya ako ng Diyos?
Sumulat ako kay Dr. Love, at ito ang sagot niya:
“Lahat ng tao ay nagkakamali—kahit pari. Ang mahalaga, pareho kayong nagsisi. At kung taos-puso kang humingi ng tawad sa Diyos, pinatawad ka na Niya. Huwag mo nang pasanin ang kasalanang hindi mo na kailangang dalhin. Move on.”
Napaisip ako. Totoo nga naman. Hindi naman ako si Maria Clara. Tao lang ako, nagmahal, nagkamali, pero nagsisi at nagbago. Hindi ko rin sinadyang magmahal sa maling tao, pero natutunan ko kung paano itama ang sarili ko. Kung ang Diyos ay mapagpatawad, sino ba ako para hindi patawarin ang sarili ko?
Kaibigan, baka may katulad ka ring kwento. Baka may lihim kang binubuhat sa loob ng maraming taon. Kung ganun, sana ay matuto ka mula sa kwento ko. Hindi mo kailangang ikulong ang sarili mo sa isang pagkakamali lang. Hindi mo kailangang paulit-ulit saktan ang sarili mo dahil sa nakaraan.
Ang mahalaga, nagbago ka. Humingi ka ng tawad. Tinanggap mo ang pagkukulang mo. Ngayon, may bago kang buhay, may bagong pag-asa, at may bagong simula. Kung kaya mong magpatawad sa iba, dapat kayanin mo ring patawarin ang sarili mo.
Ang nakaraan ay bahagi lang ng kwento mo—hindi ito ang buong ikaw. Hindi mo man mabura, puwede mo namang baguhin ang kahulugan nito. Sa halip na bitbitin mo ito bilang kahihiyan, bitbitin mo ito bilang aral. Paalala na minsan, kahit tayo’y nadapa, kaya pa rin nating tumayo at magpatuloy.
Ngayon, masaya na ako. Hindi perpekto ang buhay, pero natutunan ko nang yakapin ang sarili kong kwento. May mga bahagi man itong masakit, bahagi pa rin ito ng kung sino ako ngayon—mas matatag, mas marunong, at mas mapagpatawad.
At kung ikaw ay may kasalanang gustong kalimutan—simulan mo muna sa pagpapatawad sa sarili mo. Doon nagsisimula ang tunay na kalayaan.
