Ang Office of the Ombudsman ay nag-file ng mga kaso ng graft at malversation laban kay dating Ako Bicol representative Zaldy Co. Ang mga kaso ay may kinalaman sa mga alegasyon ng hindi tamang gawain sa procurement at konstruksyon ng isang flood control project na nagkakahalaga ng P289.4 milyon sa Naujan, Oriental Mindoro.
Inaasahang ilalabas ng anti-graft court na Sandiganbayan ang kaso sa mga dibisyon nito sa Miyerkules, Nobyembre 19. Matapos ang pagsusuri, maaring maglabas ang Sandiganbayan ng mga warrant of arrest laban kay Co.
Ayon kay Mico Clavano, tagapagsalita ng Office of the Ombudsman, ang mga sumusunod na kaso ay inihain sa anti-graft court:
- Malversation of public funds sa pamamagitan ng falsification of public documents sa ilalim ng Article 217 kaugnay ng Article 171(4) ng Revised Penal Code
- Paglabag sa seksyon 3(e) ng Republic Act (RA) No. 3019 o ang Anti-Graft and Corrupt Practices Act
- Paglabag sa Seksiyon 3(h) ng RA No. 3019 para sa pagtanggap ng hindi nararapat na benepisyo (para kay Co).
Inirekomenda rin ng Ombudsman na walang bail para sa dating kinatawan. Bukod kay Co, ang mga opisyal ng Department of Public Works and Highways (DPWH) Mimaropa ay naharap din sa mga kaso, kasama ang board of directors ng Sunwest Corporation, isang kumpanya na itinatag ni Co, bilang mga pribadong respondent.
Ang mga kaso ay nag-ugat mula sa rekomendasyon ng Independent Commission for Infrastructure (ICI) noong Setyembre 29 sa Ombudsman batay sa mga alegasyon ng hindi tamang gawain sa procurement at konstruksyon ng isang flood control project sa Mag-asawang Tubig River sa Naujan, Oriental Mindoro, na nagkakahalaga ng P289,498,230.06.
“Sa panahon ng inspeksyon, natuklasan ng mga opisyal na ang mga steel sheet piles na ginamit para sa dike ay labis na mababa sa kinakailangang pamantayan,” sabi ni Clavano. “Ang mga natuklasang ito ay nagpapakita ng isang scheme na nagresulta sa hindi nararapat na benepisyo, teknikal na falsification, at maling paggamit ng pondo ng publiko.”
Ito ang kauna-unahang kaso na umabot sa mga hukuman kaugnay ng scandal sa flood control. Inihain ito hindi nagtagal matapos sabihin ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na “maraming” personalidad na konektado sa problema sa flood control ang maaring makulong “bago mag-Pasko.”
Ang iba pang mga legal na hakbang ay maaaring rekomendasyon mula sa ICI o mga reklamo na nakabinbin sa Ombudsman o sa Department of Justice (DOJ).
Bukod sa Sandiganbayan, ang Ombudsman at DOJ prosecutors ay maaring mag-file ng mga kaso sa mga mas mababang hukuman, depende sa kalikasan ng mga kaso at antas ng sahod ng mga sangkot. Sa ilalim ng Republic Act No. 10660, ang mga Regional Trial Courts (RTC) ay may hurisdiksyon sa mga graft cases na hindi nag-uulat ng pinsala sa gobyerno, o kapag ang halaga ng pinsala ay hindi hihigit sa P1 milyon.
Gayundin, ang mga graft cases laban sa mga pampublikong opisyal na may mga sahod na mas mababa sa Salary Grade 27 ay napapabilang sa mga mas mababang hukuman, batay sa Batas Pambansa Blg. 129 o ang Judiciary Reorganization Act.
Si Co ay naging sentro ng sisi sa scandal ng flood control ng gobyerno, na nagpasimula ng pinakamalaking demonstrasyon laban sa gobyerno na nakita sa bansa sa mga nakaraang taon. Siya ay isang matagal nang kontratista, at ang construction firm na kanyang itinatag — ang Sunwest — ay nakakuha ng bilyun-bilyong piso sa mga proyekto habang siya ang chair ng appropriations.
