Hindi maaaring gamitin ni Bise Presidente Sara Duterte ang pagiging "confidential" bilang dahilan upang hindi sagutin ang mga tanong ng mga mambabatas ukol sa paggamit ng kanyang tanggapan sa confidential funds, ayon sa isang dating komisyoner ng Commission on Audit (COA).
Sa panayam sa “Storycon” ng One News kahapon, sinabi ni dating COA commissioner Heidi Mendoza na may oversight ang Kongreso sa paggamit ng confidential at intelligence funds.
Tinukoy niya ang joint circular ukol sa paggamit ng mga pondong ito, na nag-uutos ng pagsusumite ng accomplishment reports sa Pangulo, Senate President, at Speaker ng Kamara.
“Kapag nagsumite ka ng accomplishment report, natural lang na puwede kang tanungin ukol dito,” ani Mendoza sa pinaghalong Ingles at Filipino.
“May kapangyarihan ang Kongreso sa budget (‘power of the purse’), na maaari nilang gamitin hindi lamang para sa paggawa ng batas kundi pati na rin sa oversight. Kapag nagtatanong sila bilang bahagi ng kanilang oversight, hindi mo maaaring balewalain ang Kongreso,” dagdag pa niya.
Kinumpirma ng dating opisyal ng COA na maaaring gumamit ng alias ang mga ahensya kapag nag-uulat kung paano ginamit ang confidential funds. Gayunpaman, binigyang-diin niyang dapat itong gabayan ng malinaw na proseso at “control measures.”
Halimbawa, sinabi niyang dapat mayroong journal kung saan nakalista ang tunay na pagkakakilanlan ng mga tumanggap ng pondo.
“Kaya kung may demand, puwede mong ipakita ang journal kung saan nakalista ang tunay na pangalan,” paliwanag niya.
Sa kaso ng mga tanggapan ni Duterte, binanggit ni Mendoza ang ulat mula sa Philippine Statistics Authority na nagsasabing ang ilan sa mga tumanggap ay tumutugma sa kanilang mga rekord at tunay na mga tao.
“Kailan kayo gumamit ng alias at kailan ninyo ginamit ang tunay na pangalan (sa acknowledgement receipts)?” tanong ng dating opisyal ng COA.
Ani Mendoza, dapat harapin ni Duterte ang isyu nang direkta at huwag iwasan ang mga tanong ng mga mambabatas.
“Umabot tayo sa punto na marami nang pagdududa (ukol sa paggamit ng mga pondo),” sabi ni Mendoza, na binanggit ding ang isyu ay may kinalaman na rin sa pambansang seguridad.
“Ang tanong ng bayan, ‘paano ginamit ang pondo?’… Kung igigiit mo na hindi ka sasagot sa Kongreso, ang tanong ko, ‘kanino ka mananagot?’ Ang Kongreso ang kinatawan ng taumbayan,” dagdag niya.
